Yeminli Mali Müşavirlik Hakkında
Mali Müşavirlik müessesesi ülkemizde öteden beri var olagelmiştir. Meslek mensupları 1989 yılına kadar örgütsüz bir şekilde faaliyetlerini sürdürmüşlerdir. 1989 yılında 3568 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte mali müşavirlik mesleği yeniden tanımlanmış ve yasal bir temele oturtulmuştur. Bu yasa ile birlikte meslek mensupları üç kademeye ayrılmış, (Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir) her birinin yapacağı işler yasa, tebliğ ve yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Özellikle Yeminli Mali Müşavirlere Maliye Bakanlığı tarafından bir çok sorumluluklar ve görevler yüklenmiştir. Bunlardan en önemlisi belki de kamunun vergi incelme yetkisinin tebliğlerle sınırlı kalmak üzere Yeminli Mali Müşavirlere verilmesidir. 1995 yılında Tam Tasdik yetkisinin Yeminli Mali Müşavirlere Verilmesi mesleğin gelişiminde önemli bir mihenk taşı olmuştur. Her geçen gün Yeminli Mali Müşavirlerin inceleyip tasdik edeceği alanlara yenileri eklenmektedir.
Günümüzde Yeminli Mali Müşavirlik mesleği bir kariyer mesleği olarak algılanmaktadır. Tam tasdik yaptırmak firmalar için zorunlu olmamasına karşın bir çok firma yeminli mali müşavirler ile bu kapsamında çalışmayı yeğlemektedir. Böylece hatalarını minimize ederek vergi idaresi karşısında zor duruma düşmemek için önceden tedbir alabilmektedirler.
Yeminli Mali Müşavirlerin yetki alanları her geçen gün artarken, buna paralel olarak sorumlulukları da artmaktadır. Meslek mensupları tasdik ettikleri ve rapora bağladıkları bir çok konu ile ilgili olarak mükellef ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmaktadır. Bu sorumluluk hem maddi hem de hukuki anlamda olmaktadır. Dolayısıyla meslek mensuplarının işlerini son derece ciddi yapmaları gerekmektedir.
Yeminli Mali Müşavir; tam tasdik kapsamında hizmet verdikleri firmaların, defter kayıt ve bu kayıtlara dayanak teşkil eden belgelerini ve bu kayıtlar sonucunda ortaya çıkan mali tabloları; Vergi Yasaları, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri açısından incelemektedir. Ayrıca mal ve hizmet alımı yapılan firmalar hakkında ilgili Vergi Dairesi’nden bilgi almakta, yada karşıt inceleme yaparak bilgi toplamaktadır. Bu inceleme ve denetim çalışmaları sonucunda ilgili Tebliğ hükümlerine göre Denetim ve Tasdik Raporu’na bağlamaktadır. Böylece Yeminli Mali Müşavir yarı resmi bir inceleme elemanı gibi faaliyet göstermektedir.
Yeminli Mali Müşavirlerin Yaptığı Başlıca İşler
İsteğe bağlı olarak firmaların Kurumlar Vergisi ve Gelir Vergisi beyannamelerini ekleriyle birlikte tasdik ederek rapora bağlar. Bu tür işlemler “Tam Tasdik” olarak adlandırılmaktadır.
İhracat işlemleri ve indirimli oranlı KDV uygulamalarından dolayı indirim yolu ile giderilemeyen Katma Değer Vergisinin ilgili tebliğlere göre incelenerek rapora bağlanması ve mükellefe iade veya kamu borçlarına mahsup edilmesinin sağlanması.
Müşavirlik sözleşmesi kapsamında, firmaların muhasebe sisteminin kurulması, geliştirilmesi, muhasebe ve finans departmanlarında yapılan uygulamaların yönlendirilmesi, maliyet muhasebesi sisteminin kurulması, muhasebe ve finansman departmanlarında çalışanların eğitilmesi, mali tablo ve analiz çalışmalarının yapılarak yönetici ve diğer ilgililerin alacakları yönetim kararlarına ışık tutulması ve diğer pek çok ilgili konuda müşavirlik yapılması,
Belirli lokal konularda özel denetim, bilirkişilik ve inceleme yapılması, görüş ve etüd hazırlanması, yurtiçinde ve yurtdışında araştırmalar yapılması,
Teşvik Belgesi kapsamında veya teşvik belgesiz olarak yapılacak yatırımların belli tutarları aşması halinde yatırım indirimi tutarının tespit edilerek rapora bağlanması,
Sermaye artırıma yönelik olarak çalışmaların yapılması ve bu kapsamda yasal zorunluluk arz eden raporların yazılması,
Gümrük Beyannamelerinin ve Vergi Levhalarının tasdiki işlemleri,
Firmaların kredi başvuruları ile ilgili olarak bankalar tarafından talep edilen raporun tanzimi ve mali tabloların tasdiki,
Talep edilmesi halinde iç denetim çalışması yapılarak rapora bağlanması.
Burada yer vermediğimiz bir çok konuda denetim ve incelme yapılarak tasdik raporunun yazılması.
Yeminli Mali Müşavirlerin Yazdıkları Belli Başlı Raporlar
1) Kurumlar Vergisi Beyannamesi Tasdik Raporu
2) Kurumlar Vergisi İstisna Raporu
3) Gelir Vergisi Beyannamesi Tasdik Raporu
4) KDV İadesi Tasdik Raporu
5) KDV Düzeltme Raporu
6) ÖTV İadesi Tasdik Raporu
7) Yatırım İndirimi Tasdik Raporu
8) Yeniden Değerleme ve Enflasyon Düzeltmesi Tasdik Raporu
9) Dahilde İşleme İzin Belgesi Raporu
10) İşletme İçi Fon Tespit Raporu
11) Gayrimenkul Satış Kazancı Tespit Raporu
12) İştirak Hissesi Satış Kazancı Tespit Raporu
13) Sermayenin Ödendiğinin Tespit Raporu
14) Özel Amaçlı Raporlar
15) Özel Tüketim Vergisi Sıfırlanmış Deniz Yakıtı Tasdik Raporu
16) Dernek ve Vakıfların Muafiyet ve İstisna Raporları
17) RTÜK Paylarının Tespit Raporu
18) EPDK Raporları
19) SPK Raporları
20) Biyoetanol Üretim Tasdik Raporu
21) Harmanlayıcılara Ait Biyoetanollü Benzin Faaliyet Tasdik Raporu
22) ÖTV Üretim Tasdik Raporu
Vergi Beyannamelerinin İmzalanması ve YMM Tasdik Raporu ile İlgili V.U.K. Düzenlemesi
Mükerrer Madde 227 – (4008 sayılı Kanunun 6 ncı maddesiyle eklenen mükerrer madde) Maliye Bakanlığı:
1. Vergi beyannamelerinin 3568 sayılı Kanun’a göre yetki almış serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavirler tarafından imzalanması mecburiyetini getirmeye, bu mecburiyeti beyanname çeşitleri, mükellef grupları ve faaliyet konuları itibariyle ayrı ayrı uygulatmaya,
2. Vergi kanunlarında yer alan muafiyet, istisna, yeniden değerleme, zarar mahsubu ve benzeri hükümlerden yararlanılmasını Maliye Bakanlığınca belirlenen şartlara uygun olarak yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibraz edilmesi şartına bağlamaya,
Bu uygulamalara ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Yukarıdaki fıkra hükümlerine göre beyannameyi imzalayan veya tasdik raporunu düzenleyen meslek mensupları, imzaladıkları beyannamelerde veya düzenledikleri tasdik raporlarında yer alan bilgilerin defter kayıtlarına ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasından dolayı ortaya çıkan vergi ziyaına bağlı olarak salınacak vergi, ceza, gecikme faizlerinden mükellefle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulurlar.
2 numaralı bent hükmüne göre yararlanılması yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibrazı şartına bağlanan konularda, tasdik raporunu zamanında ibraz etmeyen mükellefler tasdike konu hakdan yararlanamazlar. Ancak, Maliye Bakanlığı tasdik raporlarının ibraz süresini iki aya kadar uzatmaya yetkilidir.
Yeminli Mali Müşavirlik Hizmetlerinin Ücreti
Mali Müşavirlerin yaptıkları inceleme, denetim ve tasdik hizmetleri ile diğer hizmetlerden alacağı ücretler her yıl Maliye Bakanlığı tarafından belirlenerek Resmi Gazetede yayınlanmaktadır.
Tebliğ ile belirlenen ücretlerin altında ücret alınması yasal olarak mümkün bulunmamaktadır.