Makaleler

Kriz Paketlerinden Biri Olan 5838 Sayılı Kanun Neler Getiriyor

Kriz paketi kapsamında yapılan değişiklikleri de içeren 28 Şubat 2009 Tarihli mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan 5838 SAYILI BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN ile getirilen değişiklik ve yenilikler aşağıda özetlenmiştir.

1. KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN SÜRESİ VE TUTARI ARTIRILMIŞTIR

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici madde ile 2008 ve 2009 yıllarında kısa çalışma için yapılan başvurulara münhasır olmak üzere, üç aylık süre, altı aya çıkarılmış, kısa çalışma ödeneği miktarı da % 50 oranında artırılmıştır. (Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işsizlik ödeneğinin miktarı kadardır. Kısa çalışma ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39'uncu maddesine göre on altı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez.)

Kısa çalışma ödeneğinden, kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış ve son üç yıl içinde de en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlar yararlanır. Diğer bir ifadeyle bu ödenekten işsizlik ödeneğine hak kazanmış işçiler yararlanır. İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için kısa çalışma ödeneği talebinde bulunması şarttır.

Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler, başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülmez.

2. 1 AĞUSTOS 2009 TARİHİNDEN İTİBAREN SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA YAPILACAK BİLDİRİMLER (SİGORTALI VE İŞYERLERİNE İLİŞKİN) DİĞER BİRİMLERE DE YAPILMIŞ SAYILACAKTIR

• 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlar ile Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkındaki Kanuna göre yapılacak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yapılacak bildirimler,

• 2821 sayılı Sendikalar Kanunu uyarınca, işe alınan veya herhangi bir nedenle iş sözleşmesi sona eren işçilerin izleyen ayın 15�ine kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı�na bildirimi,

• 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre, hizmet akdi işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde feshedilmiş sigortalılar hakkında düzenlenecek üç nüsha işten ayrılma bildirgesinin, bir nüshasının sigortalı işsize verilmesi, bir nüshasının işyerinde saklanması, bir nüshasının da 15 gün içinde İş-Kur�a gönderilmesi,

• 4857 sayılı İş Kanununa göre, Kanun kapsamına giren işyeri kuran, devralan, çalışma konusunu değiştiren, faaliyetine son veren ve işyerini kapatan işverenlerin 1 ay içinde Bölge Müdürlüğüne yaptığı bildirimler,

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre işe alınan sigortalıların işe giriş bildirgesi ile kuruma bildirilmesi,

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre işten çıkarılan sigortalıların işten çıkış bildirgesi ile kuruma bildirilmesi,

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre, işyerlerinin en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte işyeri bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi, (şirketin kuruluşu aşamasında çalıştırılacak sigortalı sayısı ve işe başlama tarihleri ticaret sicil memurluklarına bildirenlerin bu bildirimleri kuruma yapılmış sayılır)

5838 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle, 1 Ağustos 2009 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen işyeri bildirimleri ile işe giriş ve işten çıkış bildirimlerinin yeterli olacağı yukarıda belirtilen öteki kurumlara yapılan aynı nitelikteki bildirimlerin yapılmasına gerek kalmayacağı belirtilmiştir.

3. ARGE VE DESTEK PERSONELİNİN ÜCRET STOPAJINDAN YAPILACAK İNDİRİM

31.12.2013 tarihine kadar, 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen Ar-Ge ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin; doktoralı olanlar için yüzde 90�ı, diğerleri için yüzde 80�i verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir.

4. BAZI YATIRIMLARDA UYGULANACAK İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ

Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen hükümle, Bakanlar Kurulu, kişi başına düşen milli gelir ve sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandırmak ve gruplar itibarıyla teşvik edilecek sektörleri ve bunlara ilişkin yatırım ve istihdam büyüklüklerini belirlemek ve her bir il grubu için yatırıma katkı oranını % 25�i (yatırım tutarı 50 milyon Türk Lirasını aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise % 45�i) geçmemek üzere belirlemek, (yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını, bu tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oran ise yatırıma katkı oranını ifade eder) ve bu amaçla kurumlar vergisi oranını % 90�a kadar indirimli uygulatmaya yetkili kılınmıştır.

5. TEKSTİL, KONFEKSİYON VE DERİ SEKTÖRÜNDE İNDİRİMLİ KURUMLAR VERGİSİ

Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici madde ile, münhasıran tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim, deri ve deri mamulleri sektörlerinde faaliyette bulunanlardan üretim tesislerini Bakanlar Kurulunca belirlenen illere 31.12.2010 tarihine kadar nakleden ve asgari 50 kişilik istihdam sağlayan mükelleflerin, bu illerdeki işletmelerinden sağladıkları kazançlar için nakil tarihini izleyen hesap döneminden itibaren beş yıl süreyle kurumlar vergisi oranını % 75'i geçmemek üzere indirimli uygulatmaya Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.

6. YETKİLİ GÜMRÜK ANTREPOSU İŞLETİCİLERİNE YAPILAN TESLİM, KDV KANUNU AÇISINDAN İHRACAT SAYILMIŞTIR.

7. BAKANLAR KURULU İNDİRİMLİ ORANA TABİ MAL VE HİZMET TESLİMLERİNDE MAL, HİZMET VE SEKTÖR İTİBARİYLE İADE HAKKINI KISMEN VEYA TAMAMEN KALDIRMAYA YETKİLİ KILINMIŞTIR

8. CİNS TASHİHİ HARÇLARI MAKTU (50-100 TL) OLMUŞTUR

9. SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMELERİ İLE İRTİFAK HAKKI TESİSİ VAADİ SÖZLEŞMELERİNİN TAPU SİCİLİNE ŞERHİNDE ALINAN HARCA ÜST SINIR GETİRİLMİŞ OLUP, HARCIN MATRAHI EMLAK VERGİSİ DEĞERİNİN İKİ KATINDAN FAZLA OLAMAYACAKTIR

10. GAYRİMENKUL ÜZERİNE İRTİFAK HAKKI TESİS VE DEVRİNDE ÖDENECEK HARCA ÜST SINIR GETİRİLMİŞ OLUP, HARCIN MATRAHI EMLAK VERGİSİ DEĞERİNİN İKİ KATINDAN FAZLA OLAMAYACAKTIR

11. YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE 31.12.2009 TARİHİNE KADAR ÇEKİN ÜZERİNDEKİ VADE TARİHİNDEN ÖNCE ÖDENMEK ÜZERE BANKAYA İBRAZI GEÇERSİZ SAYILMIŞTIR

12. YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE, KADINLAR İLE GENÇ ERKEK NÜFUSUN SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSELERİNE YÖNELİK TEŞVİK, 2008 YILININ İLK ALTI AYININ YANISIRA 2008 YILININ ARALIK VE 2009 YILININ OCAK AYINDA İŞSİZ OLANLARI DA KAPSAYACAK ŞEKİLDE, 30.06.2010 TARİHİNE KADAR UZATILMIŞTIR

13. İŞ KANUNUNUN 18�NCİ MADDESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLE GÖREVİNDEN DOĞAN YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEK AMACIYLA İŞVEREN ALEYHİNE İDARİ VEYA ADLİ MAKAMLARA BAŞVURMAK İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ İÇİN GEÇERLİ BİR NEDEN OLMAYACAKTIR.

14. DAHİLDE İŞLEME VE GEÇİCİ KABUL REJİMİ KAPSAMINDA İHRAÇ EDİLECEK MALLARIN ÜRETİMİNDE KULLANILACAK MADDELERİN İHRAÇ KAYITLI OLARAK YURT İÇİNDEN KDV ÖDENMEKSİZİN SATIN ALINMASI UYGULAMASI 31.12.2010 TARİHİNE KADAR UZATILMIŞTIR

15. 5084 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ TEŞVİKLİ İLLERE YAPILACAK YATIRIMLARIN TEŞVİKİ UYGULAMASI 31.12.2009 TARİHİNE KADAR UZATILMIŞTIR. BU KAPSAMDA 31.12.2004 TARİHİNE KADAR TAMAMLANAN YATIRIMLAR İÇİN TEŞVİK SÜRESİ 31.12.2009 TARİHİNE KADAR UZATILMIŞTIR

16. ÇEKİN BORÇLUSUNUN RIZASI DIŞINDA ELİNDEN ÇIKTIĞINI BİLDİRMESİ ÇEKİN VADESİNDE ÖDENMESİNİ ENGELLEMEYECEKTİR.

17. 1979 VEYA DAHA ESKİ MODEL MOTORLU TAŞITLARIN 30 HAZİRAN 2010 TARİHİNE KADAR KAYIT VE TESCİLLERİNİN SİLİNMESİ VE HURDAYA ÇIKARILMASI HALİNDE HURDAYA ÇIKARILAN TAŞITA AİT 31.12.2009 TARİHİNE KADAR TAHAKKUK ETMİŞ VE ÖDENMEMİŞ OLAN MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ VE BUNA AİT GECİKME ZAMMI, GECİKME FAİZİ VE VERGİ CEZALARI SİLİNECEKTİR