27.4.2010 / Bülent Çakar
DÜŞÜK ORANDA AMORTİSMAN UYGULAYARAK İKTİSADİ KIYMETİN MALİYE BAKANLIĞINCA İLAN EDİLEN FAYDALI ÖMRÜNÜ UZATMAK MÜKELLEF AÇISINDAN VERGİ KAYBINA NEDEN OLMAKTADIR 1.1.2004 tarihinden önce arazi ve bina hariç amortismana tabi iktisadi kıymetler (ATİK) % 20 oranından fazla olmamak üzere serbestçe tespit edilen oranlar üzerinden amortismana tabi tutulurdu. 5024 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikten sonra, 1.1.2004 tarihinden itibaren iktisap edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler Maliye Bakanlığı'nın iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerini dikkate alarak tespit ve ilan ettiği oranlar üzerinden itfa edilmektedir. Yapılan bu yasal değişiklikten sonra, uygulamada mükelleflerin Maliye Bakanlığı'nca açıklanan oranların altında bir amortisman oranı belirleyerek ilgili kıymetlerin itfa sürelerini diğer bir ifade ile faydalı ömürlerini uzatmaları nedeniyle itfa süresinin bitiminden sonra ayrılan amortismanların vergi matrahından indirilmeleri riskli hale gelmiştir. Konuyla ilgili olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir özelgede; “333 ve 339 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen oranlar mutlak olup, mükelleflerin tebliğlerde belirtilenden daha düşük oranda amortisman ayırmaları amortisman ayırma süresinin dolayısıyla faydalı ömrün değişmesi gibi bir sonuç doğuracaktır ki, bu durum maddenin koyuluş amacına aykırıdır. Dolayısıyla, şirketinizce 01/01/2004 tarihinden itibaren iktisap edilen ve şirket aktifinde yer alan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin anılan tebliğlerle belirlenen sürelerde ve oranlarda amortismana tabi tutulması gerekmektedir." Denilmektedir. Yine konuyla ilgili olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir başka özelgede özetle; "..... Ancak, uygulanması gereken amortisman oranından daha düşük amortisman oranını tercih etmeniz mümkün bulunmakla birlikte düşük amortisman oranı kullanmanız halinde amortisman süresinin (faydalı ömür) uzatılması mümkün bulunmamaktadır." denilmiştir. Volkan AKSOYOĞLU (MDERGI Ocak 2009) Görüldüğü üzere Vergi İdaresi belirlenen orandan daha düşük nispette amortisman ayrılmak suretiyle Vergi Usul Kanunu açısından iktisadi kıymetin faydalı ömrünün uzatılamayacağı Bakanlıkça belirlenen faydalı ömür süresinden sonra ayrılacak amortismanların vergi matrahından düşülemeyeceği görüşündedir. Ancak her işletmenin kendine özgü koşulları nedeniyle Maliye Bakanlığınca sektör grupları itibariyle ilan edilen faydalı ömürlerin asgari ve azami hadler arasında belirlenmesi ve mükellefe bu hadler arasında kendi belirleyeceği faydalı ömre göre amortisman ayırma hakkı vermek bizce en doğru çözüm olacaktır.