13.12.2012 / Süleyman Nazcan
Yayımlanma Tarihi : 13.12.2012
2013 TASDİK EDİLECEK TİCARİ DEFTERLER
Bilindiği gibi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (YTTK) 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kanun yürürlüğe girmeden önce yayınlanan 6335 sayılı kanun ile bazı maddelerde değişikliğe gidilmiştir.Değişiklik yapılan alanlardan biride ticari defterlerin onaylarına ilişkin maddelerdir.
Bu çalışmada 2012 yılının son dönemine girdiğimiz bu günlerde 2013 yılında 6102 sayılı YTTK ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (VUK)'na göre tutulması gereken defterler, defterlerin tasdikleri ve tasdik yaptırılmaması halinde müeyyide ve sorumluluklar hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.
1.Ticari Defterler
1.1. Vergi Usul Kanunu’na Göre Tutulması Zorunlu Defterler
Vergi usul kanunu (VUK)’nun 182. Maddesi hükmüne göre, bütün kurumlar vergisi mükellefleri ve birinci sınıf tüccarlar tarafından tutulmak zorunda olan defterler şunlardır:
1.Yevmiye Defteri
2.Envanter Defteri
3.Defter-i Kebir
Ayrıca damga vergisi beyannamesi vermek zorunda olan anonim şirketler için Damga Vergisi Defteri tutma zorunluluğu da bulunmaktadır.
1.2. Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Tutulması Zorunlu Olan Defterler
6102 sayılı YTTK 64/III. (Değişik: 26/6/2012-6335/8 ) Maddesine göre tutulması gereken ticari defterler şunlardır;
1. Yevmiye Defteri
2. Defter-i kebir
3. Envanter Defteri
4. Pay Defteri
5. Yönetim Kurulu Karar defteri
6. Genel Kurul Toplantı ve müzakere defteri
2.Ticari Defterlerin Tasdikleri
2.1. Tasdik Edilecek Defterler
YTTK’ya göre tutulması zorunlu olan ve yukarda belirtilen ticari defterlerin tamamı için tasdik zorunluluğu vardır. (YTTK Madde 64-III). VUK’na göre ise tutulması zorunlu olan defterlerin defteri kebir hariç tamamı tasdike tabidir.
2.2. Tasdik Makamı ve Zamanı
Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicil müdürlükleri tarafından onaylanabilecektir. Ancak; açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde, tasdikin yapıldığı notere, ticaret sicil tasdiknamesinin ibraz edilmesi gereklidir.
Kuruluş dışında defterlerin kullanılmaya başlanmadan önce açılış onayları ile her durumda kapanış onayları noter tarafından yapılması zorunludur.
VUK’nda açılış tasdiki ve ara tasdiki olmak üzere iki tür tasdik öngörülmüştür. YTTK’na göre, kapanış tasdiki de bulunmaktadır.
Açılış Tasdiki: Yeni işe başlayan ve mükellef olanlarda, işe başlama ve mükellefiyete girme tarihinden önce,öteden beri işe devam edenlerde ise hesap döneminin ilk ayından önceki ayda (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Aralık ayı içinde),
Defterlerin dolması sebebiyle, yenilerinin kullanılması durumunda, işlemlerin kayıt tarihi içinde (10 gün veya 45 gün) (VUK Md.222) yapılmalıdır.
Bununla birlikte, YTTK 64/III. (Değişik: 26/6/2012-6335/8 ) maddesine göre pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin, yeterli yapraklarının bulunması kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayları yaptırılmaksızın kullanılabilmesi mümkündür.Dolayısıyla, yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve yönetim kurulu karar defterinin açılış onayı her faaliyet yılı, pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defterinin açılış onayı ise bu defterlerin bitmesi yada yeterli yaprağının olmaması halinde yapılacaktır.
Ara Tasdik:Defterlerin sonraki yılda kullanılması durumunda, kullanılacağı hesap döneminin ilk ayı içerisinde (Ocak ayında) ara tasdik yaptırılması gerekmektedir.
Kapanış Tasdiki:Ticari şirketlerin sadece yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayını yaptıracak, diğer defterlerin kapanış onayını yaptırmak zorunda olmayacaktır. Kapanış onayının, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılması gerekmektedir.
Ticari defterlerini elektronik ortamda tutanlar hakkında 6335 sayılı kanunun 8.Madde'sinde ''Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmaz. Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir.”denilmektedir. Henüz bu tebliğ yayınlanmamıştır.
3.Tasdik Yaptırılmaması Halinde Müeyyide ve Sorumluluk
6102 sayılı kanunun 562. Maddesinin 1. fıkrasının c bendinde (Değişik: 26/6/2012-6335/30-f ) kanunun 64. Maddesinin 3. Fıkrası uyarınca gerekli onayları yaptırmayanların 4.000,00 TL idari para cezası ile cezalandırılacağı hükmü yer almaktadır.
Vergi Usul Kanununa göre açılış veya ara tasdikinin süresinde yapılmaması izleyen ay yapılması halinde ikinci derece usulsüzlük cezası,
Bu tasdiklerin süresinde yaptırılmadığı gibi izleyen ay da yapılmaması hiç yaptırılmadığı anlamına gelmekte ve iki kat birinci derece usulsüzlük cezası ve re'sen takdiri gerekmektedir
İdari para cezası defterlerden sorumlu yönetim kurulu üyesi veya müdür hakkında uygulanabileceği gibi 5326 sayılı kabahatler kanunu 8.Maddesine göre şirket tüzel kişiliğin hakkında da uygulanabilecektir.
Yukarıdaki açıklamalar kapsamında- özet olarak- Kurumlar Vergisi Mükellefleri ile birinci sınıf tüccarlar;