7.1.2013 / Süleyman Nazcan
Yayımlanma Tarihi : 07.01.2013 Elektronik Defter Tutma ve Elektronik Fatura Düzenleme Zorunluluğu Gelir İdaresi Başkanlığı 213 sayılı V.U.K.nun mükerrer 242 nci maddesinin ikinci fıkrasında yazılı yetki ve aynı Kanunun mükerrer 257.nci maddesinin 1 nci fıkrasının 1.nci ve 3.ncü bendinde sayılan yetkilere dayanarak çıkardığı 397 ve 416 seri numaralı Vergi Usul Kanunu genel tebliğleri ve 1 seri numaralı Elektronik Defter Genel tebliği ile uygulama yön verdiği elektronik defter tutma ve elektronik fatura düzenlenmesi, 421 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile birlikte bazı mükellefler için zorunlu hale getirilmiştir. 1. Kapsama Giren Mükellefler: 421 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğine göre e-defter ve e-fatura uygulamasının zorunlu olduğu mükellefler şunlardır; - 4/12/2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu 17/06/2004 tarihli ve 25495 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin (Değişik: RG-7/12/2008-27077) 23. Maddesine göre madeni yağ üretimi tesislerinde madeni yağ üretimi ile iştigal eden şirketlerin tamamı ile bu şirketlerden mal alanların 2011 asgari satış tutarına ulaşmaları halinde elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına geçmeleri zorunludur. - 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler ile bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. Tebliğin bu bölümüyle kolalı gazoz, malttan üretilen biralar, köpüklü şaraplar, vermut, diğer taze şarapları, alkol derecesi hacim itibariyle yüzde 18 veya daha az olanlar, fermente edilmiş içecekler, alkol derecesi hacim itibariyle yüzde 22'den fazla olanlar, cin, geneva, votka, likör, rakı, tütün, puro, sigarillo, içilen tütün, enfiye ve çiğnemeye mahsus tütün imal, inşa veya ithal eden şirketlerin tamamı ve bunlardan 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle asgari 10 milyon lira brüt satış hasılatına sahip olan mükellefler içinde elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulaması zorunluluğu getirilmiştir. Bu tebliğ kapsamında zorunluluk getirilen mükelleflerden mal alan 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi kamu kuruluşlarının elektronik fatura uygulamasından yararlanma ve elektronik defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır. 421 veya 397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri kapsamında elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükelleflerin birbirlerine yapmış oldukları mal teslimi veya hizmet ifaları için elektronik fatura düzenlemeleri zorunludur. Elektronik Fatura Uygulamasından yararlanan mükellefler fatura düzenlemeden önce muhatabın www.e-fatura.gov.tr internet adresinde yer alan kayıtlı kullanıcı listesine kayıtlı olup olmadığını kontrol edecekler, kayıtlı kullanıcı ise elektronik fatura, kayıtlı kullanıcı değilse kâğıt fatura düzenleyeceklerdir. Yukarıda belirtilen mükelleflerden mal veya hizmet alan ve belirlenen hadlerin altında kalan mükelleflerin de istemeleri halinde elektronik defter ve elektronik fatura uygulamalarından yararlanabileceklerdir. 2. Elektronik Fatura ve Elektronik Deftere Geçiş Süresi Zorunluluk kapsamına giren mükelleflerin elektronik fatura uygulamasına 2013 yılı (1 Eylül 2013), elektronik defter uygulamasına ise 2014 yılı içerisinde (1 Eylül 2014) geçmeleri gerekecektir. Bilgi işlem sistemleri yeterli olan mükellefler, gerekli entegrasyonu sağlamaları koşulu ile e-Fatura Uygulamasını doğrudan kendilerine ait bilgi işlem sistemleri aracılığı ile kullanmaları mümkün olduğu gibi 421 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile 397 Sıra No’lu VUK Genel Tebliğine eklenen paragraf ile birlikte mükellefler, elektronik fatura gönderme ve alma işlemlerini teknik yeterliliğe sahip, Başkanlıktan özel entegrasyon izni almış mükelleflerin bilgi işlem sistemi vasıtasıyla da gerçekleştirebilirler. Mükellefin, elektronik fatura gönderip alma işlemini özel entegrasyon izni alan mükelleflere ait bilgi işlem sistemi vasıtasıyla gerçekleştirmesi, muhafaza ve ibraz ödevlerini ortadan kaldırmaz. Elektronik fatura gönderip alma işleminde kullanılan bilgi işlem sistemi yazılım ve donanım alt yapısının Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarının geçerli olduğu yerlerde bulunması zorunludur. Özel entegrasyon izni alan mükelleflerin listesi www.efatura.gov.tr internet adresinden yayımlanacaktır. 3. Sorumluluk ve Cezai Yaptırımlar - 397 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında bilgi işlem sistemlerinin entegrasyonu yöntemiyle elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükellefler, sistemlerini kesintisiz 7 gün 24 saat fatura ve ilgili mesajları alabilir ve gönderebilir halde açık tutmak zorundadırlar. Mücbir sebepler dışında bu zorunluluğa uymayan mükelleflerin entegrasyon izinleri iptal edilecek olup, elektronik fatura uygulamasını sadece portal yöntemiyle kullanabileceklerdir. - Bilgi işlem sistemlerinin entegrasyonu yöntemiyle elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükellefler, sistemleri üzerinde yapacakları bakım, onarım, gözden geçirme vb. işlemler nedeniyle sistemlerine erişim kesintiye uğrayacak ise bu kesintiden önceki üç işgünü içerisinde hangi tarihte ve ne kadar süreyle sistemlerinin kesintiye uğrayacağını Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirmekle yükümlüdürler. Kesinti süresi hiçbir surette iki günü aşamaz. - Elektronik fatura ve elektronik deftere ilişkin olarak bu Tebliğ ile getirilen zorunluluklara uymayanlar hakkında, Vergi Usul Kanununun ceza hükümleri tatbik olunur. - Elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kâğıt ortamında fatura düzenleyemezler; düzenlemeleri halinde kâğıt ortamında düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır. - Elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükelleflerin elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükellefler tarafından gönderilen elektronik faturaları almaları zorunludur. Bu zorunluluğa uymayan mükellefler hakkında Vergi Usul Kanununun ilgili hükümlerinde belirtilen fatura almayan mükelleflere tatbik olunan cezai hükümleri uygulanır - Bu Tebliğ ile elektronik defter tutma zorunluluğu getirilen mükellefler kâğıt ortamında defter tutamazlar. Bu mükellefler kâğıt ortamında defter tutmaları halinde hiç defter tutmamış sayılırlar. Tebliğde açıklanması gereken belli başlı noktalar mevcuttur. Örneğin; yiyecek-içecek hizmeti veren büyük ve lüks bir restoran 2011 yılı için 10.000.000 TL ve üzeri brüt satış hasılatı yapabileceği ve bu işletmenin ÖTV kanunun ekli III. sayılı listedeki malları imalatçısından aldığını düşündüğümüzde tebliğe göre bu işletme zorunlu mükellefler içerisindedir. Ancak, gerçekte işletmenin brüt satış hasılatının büyük çoğunluğu III. sayılı listede sayılan mallar ile ilgisi olmayan satışlardan kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla tebliğ kapsamında sayılan mükellefler için sınır belirlenirken o mala ait satışların belirtilen brüt satış tutarlarına ulaşıp ulaşılmadığı tespit edilmelidir. Yine tebliğde 2011 yılı için belirtilen hadleri aşan ancak ilerleyen yıllarda örneğin 2013 söz konusu malların alım satım faaliyeti ile uğraşmayacak mükelleflerin nasıl bir yol izleyeceği gibi konular açıklanmamıştır. Gelir İdaresi Başkanlığı çıkartacağı yeni tebliğ veya sirkülerle uygulamaya yön verecektir.