1.4.2013 / Adnan Yıldırım
Yayımlanma Tarihi : 01.04.2013 Adnan YILDIRIM adnanyildirim@batiymm.com.tr @adnyildirim
ELEKTRONİK DEFTER VE ELEKTRONİK FATURADA ZORUNLU KAPSAM GENİŞLEMESİ
Vergi uygulamalarında elektronik defter ve elektronik faturaya geçiş için, Vergi Usul Kanunun Mükerrer 242 ve Mükerrer 257’inci maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetki ve içerdiği hükümlere uygun olarak 2010 yılından bu yana yapılan muhtelif düzenlemeler yapılmıştır. Amaç, çok sayıda belge düzenleyen ve sayfalarca defter dökümleri çıkartmak zorunda kalan işletmelerden başlamak üzere vergi ile ilgili yasal defterler ile faturanın elektronik ortamda düzenlenmesine izin verilerek ticari hayatın kolaylaştırılmasıdır. Bu kolaylıktan başlangıçta güncel teknolojiye uyum sağlayabilen büyük firmaların yararlanması öngörülmüş ve uygulama ona göre dizayn edilmiştir. Yeni TTK’na göre şirket genel kurullarının ve toplantılarının dahi elektronik ortamda yapılabilir hale geldiği günümüzde, belli büyüklükteki şirketlerin defter ve belgelerinin elektronik ortamda düzenlenmesi ile diğer kurum ve kuruluşlarla olan işlemlerinin elektronik ortamda yapılması (yapılabilmesi) artık ihtiyaçtan öte bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu uygulamanın, işletmelerin ve Gelir İdaresinin makul bir uyum sürecinde aşama aşama yaygınlaştırılması beklenmelidir. Esasen elektronik uygulamalar, bir yandan işletmelerimiz için bir kolaylığın ötesinde, tasarruf sağlayıcı, çevreye ve doğaya katkısı olan uygulamalar iken vergi denetimi açısından bakıldığında ise defter ve belgelere kolay ve hızlı erişim sağlamaya olanak vermektedir.
Konunun uygulamasıyla ilgili düzenlemelerin ilk adımı 05.03.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 397 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile atılmıştır. Başlangıçta uygulamadan sadece Anonim ve Limited Şirketler yararlanabilecekken, daha sonra 28.06.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 416 NO.lu VUK Genel Tebliği ile, uygulamanın gerektirdiği koşulları sağlayan gerçek ve tüzel kişi mükelleflerin tamamının uygulamadan yararlanabilmesine izin verilmiştir.
Elektronik Defter ve Elektronik Fatura Bazı Mükellefler ve Bu Mükelleflerden Mal Alanlar İçin Zorunlu Hale Getirilmiştir
Talep eden mükellefler için getirilen elektronik defter-elektronik fatura uygulaması, 14.12.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 421 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile bazı işleri yapan mükellefler ile bu mükelleflerden alış yapanlar için (2013 yılından başlamak üzere bir elektronik fatura, 2014 yılında ise elektronik defter) zorunluluk haline getirilmiştir. Getirilen zorunluluk, Gelir İdaresinin kayıt dışı eylem planında yer alan eylem adımlarından birisi olarak kayıt dışılığı önleme amaçlıdır. Tebliğle getirilen zorunluluğun bazı ayrıntıları Gelir İdaresi Başkanlığınca yayınlanan 08.02.2013 tarih ve 58 No.lu VUK Sirkülerinde açıklanmış, hasılata bağlı olmaksızın doğrudan zorunluluk getirilen firmaların listeleri (2 adet liste) Sirküler ekinde yayınlanmıştır.
I. Grup: Koşulsuz Zorunluluk Getirilen Mükellefler:
Aşağıda belirtilen işleri yapan ve Sirküler ekindeki listelerde belirtilen firmalar için büyüklüklerine bakılmaksızın doğrudan zorunluluk getirilmiştir.
II. Grup: 2011 Cirosuna Bağlı Koşullu Zorunluluk Getirilen Mükellefler:
I. Grupta yer alan mükelleflerden (malın türüne, miktarına, fiyatına veya herhangi bir özelliğine bakılmaksızın)mal alan ve 2011 yılı cirosu belli tutarı aşan mükellefler için de elektronik defter-elektronik fatura zorunlu hale getirilmiştir. Ciro tutarları, I. Grupta belirtilenlerden hangisinden mal alındığına bağlı olarak aşağıdaki gibi farklı tutarlar olarak belirtilmiştir.
1. Madeni yağ lisansı sahiplerinden mal alanlardan, 2011 yılı (kendi) brüt satış hasılatı asgari 25 Milyon TL olanlar,
2. ÖTV Kanununa ekli (III) sayılı listede yer malları imal, inşa ve ithal edenlerden mal alanlardan, 2011 yılı (kendi) brüt satış hasılatı asgari 10 Milyon TL olanlar.
Elektronik Faturaya Geçiş Süresi
Yukarıda belirtilen her iki grup mükelleflerin,
geçmeleri zorunludur.
Değerlendirme ve Öneri
Yukarıda da belirttiğimiz gibi elektronik uygulamalara geçiş hem işletmelerimiz hem de idare için kolaylık ve her alanda tasarruf sağlayıcıdır. Bu uygulamalara geçiş süreci hızlandırılmalı, zorluk çekecek işletmeler desteklenmelidir. Elektronik uygulamaların, herkes için kolaylık olduğunu iyi biliyoruz, bu alandaki projelerimizin başarıları nedeniyle konunun en büyük destekçilerindeniz. Ancak bu uygulamalara geçiş için getirilecek zorunluluk makul bir sürece yayılmalıdır. 421 nolu Tebliğ ve 58 nolu Sirkülerdeki ifadelere göre, (I). Gruptakilerden mal alanların, aldıkları malın miktarına bakılmaksızın sadece kendi cirolarına göre zorunluluk getirmek, ülkemizde ülke çapında 10 milyon TL yada 25 milyon TL’nin üzerinde cirosu olanların tamamına doğrudan zorunluluk getirilmesi anlamına gelmektedir. Bir yada birkaç teneke/kutu/şişe gibi küçük tutarlardaki alışlar zorunluluk sebebi olmamalıdır. Böylesi bir yaklaşım, getirilen zorunluluğun amacına da uygun değildir. Üstelik bu kadar kısa bir sürede ne firmalar ne de idare bu geçişe hazır değildir. Mal alanların kendi ciro tutarları yerine, madeni yağ ve içecek/içki/tütün mamulü alımı tutarlarına bağlı bir belirleme yapılabilir yada belirlenen tutarların bu mal gruplarından yapılan alışların toplam tutarları olduğu konusunda Maliye Bakanlığından/Gelir İdaresi Başkanlığından yeni bir açıklama yapılabilir. Bu alanda zorunluluk şeklinde yaygınlaştırılacak elektronik defter-elektronik fatura uygulaması, anlamlı büyüklükte alım yapanlar için söz konusu olabilir, diğer mükellefler için ise zamana yayılı bir zorunluluk yada isteğe bağlı makul bir geçiş süreci öngörülebilir. Durumun netleştirilmesi bakımından konuyla ilgili açıklamanın bir an önce yapılmasında fayda görmekteyiz.