Makaleler

YENİ GELİR VERGİSİ KANUN TASARISI BİR REFORM MU?

30.7.2013 / Adnan Yıldırım

Yayımlanma Tarihi    .  30.07.2013     @adnyildirim

YENİ GELİR VERGİSİ KANUN TASARISI BİR REFORM MU?

Yeni Gelir Vergisi Kanun Tasarısı Bakanlar Kurulunda görüşülerek Başbakanlık tarafından da 12.06.2013 tarihinde TBMM’ye gönderildi. Halen Plan ve Bütçe Komisyonu gündeminde bulunan tasasının, TBMM’nin Ekim ayında açılışını müteakip görüşmelerinin yapılarak 2014 başında yürürlüğe girecek şekilde yasalaştırılması beklenmektedir. Tasarıyla,

• Mevcut durumda ayrı kanunlar olan Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları 90 maddelik “Gelir Vergisi Kanunu” başlığıyla 71 sayfalık bir metinden oluşan tek bir kanun altında birleştirilmektedir. Mevcut Gelir Vergisi Kanunu 126 asıl 84 geçici madde, 2006 yılında tamamen yenilenen mevcut  Kurumlar Vergisi Kanunu ise 37 asıl ve 7 geçici maddeden oluşmaktadır. Mükerrer maddelerle birlikte mevcut iki kanun yaklaşık 250 maddeyi aşmaktadır.  Henüz 7 yıllık Kurumlar Vergisi Kanunu, bazı küçük modifikasyonlar yapılarak yeni tasarının içine serpiştirilmiştir.
• Kanunlardaki madde sayıları azaltılırken, madde metinleri fazlaca uzatılmış olup  Bakanlar Kurulunun yetkileri artırılmaktadır. Madde sayısını azaltma gayretiyle birleştirilen maddeler, tasarıdaki metinlerin anlaşılmasını zor hale getirmiştir.
• Mevcut Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında radikal değişiklik yapılmamaktadır.
• Mevcut gelir ve kurumlar vergisi oranları ile gelir vergisindeki tarife dilimleri değiştirilmemektedir. Ancak, 2013 yılı tarife dilimlerinin aynen muhafaza edilerek 2014 yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınması, 2014 yılı gelirlerinin 2013 yılı enflasyonu kadar artan kısmının daha yüksek orandan ilave vergilendirilmesini ifade etmektedir.
• Gelirin tanımında herhangi bir değişiklik yapılmamakta, harcama, tasarruf ve servet artışından hareketle nereden buldun vb. sorgulama yapılabilecek mahiyette bir değişiklik bulunmamaktadır.
• Bazı potansiyel mükellef gruplarının belirginleştirilmesi, bazı faaliyetler için daha  fazla vergi ödenmesinin sağlanması ile daha fazla kişinin beyanname vermeleri suretiyle artan oranlı vergi tarifesine göre ilave vergi ödemeleri söz konusu olabilecektir. Bu çerçevede örneğin,

v özel inşaat yapanlar ve yaptıranlar (3 maddede düzenlenen bu konuya tasarıda özel bir önem ve yer verilmiş), v gayrı menkul ve hisse satışı yapanlar, v düşük oranda ve sadece stopajla vergilendirilen bilim adamları, sanatçılar, bilgisayar yazılımcıları ile sporcular vd., v Birden fazla yerden yüksek ücret geliri olanlar, ödemeleri gereken vergilerin tutarı ile vergilendirme şekli bakımından bu tasarıdan en fazla etkilenecek kesimlerdir.

• Mevcut GVK’na göre gelirleri, vergilendirme usulü yada vergiden istisna olması nedeniyle stopajla vergilendirilen, yıllık gelir vergisi beyannamesi vermeyen ve ağırlıklı olarak yukarıda belirtilenlerin yıllık gelirlerinin brüt tutarının 188.000 TL’yi aşması halinde yıllık beyanname vermeleri ve ilave vergi ödemeleri söz konusu olabilecektir.
• Ücretlerden vergi indiriminde, çok çocuklu çalışanların asgari ücretinin vergi dışı bırakılmasını sağlayan düzenlemede değişiklik yapılmaktadır. Tasarıyla, 3. çocuk için %5 olan indirim oranı %10’a çıkartılmakta, 3’ten fazlası çocuk (lar) için indirim kaldırılmaktadır. Bu haliyle, eşi çalışmayan 3 çocuklu çalışanlar için (sgk primin vergi matrahından indirimi de dikkate alınarak) asgari ücret vergi dışı kalmış olmaktadır.
• Ticari, zirai, ve mesleki faaliyeti nedeniyle ilk defa gelir vergisi mükellefi olacak 29 yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişiler, talep ederlerse 3 vergilendirme dönemi için asgari ücretin yıllık tutarının %15’le çarpımıyla bulunacak tutar kadar eksik vergi ödeyeceklerdir.
• Peşin vergide son dönem kaldırılmakta ancak mevcut gelir ve kurumlar vergisi beyan ve ödeme dönemleri 1’er ay öne çekilmektedir.
• Gayrı menkul sermaye iratlarında %25 oranındaki götürü gider indirimi, sadece konut kirası elde edip yıllık gelirleri 26.000 TL’yi aşmayanlar için  %25, 60.000 TL’yi aşanlar için ise %15 oranlarıyla sınırlandırılmakta, kira gelirlerindeki diğer haller için kaldırılmaktadır.
• Tasarının yasalaşması halinde yeni yasa 2014 yılında yürürlüğe girecek ve 2014

yılında elde edilecek gelirler ve bu gelirlerin 2015 yılında beyanları etkilenecektir.

• Tasarıya eklenen geçici madde ile, kurumların varlık satışlarındaki kazanılmış istisna hakları korunmakta ancak gerçek kişilerin varlık satışlarında halen kazanılmış haklarını koruyacak bir maddeye yer verilmemiştir.

DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER Tasarının geneli ve içeriği değerlendirildiğinde, v Tasarı Gelir Vergisi sistemimizde yeni bir reformdan ziyade, mevcut kanun maddelerini azaltma, Bakanlar Kuruluna daha fazla yetki verme, bazı mevcut mükelleflerin ödeyeceği vergilerin artırılması ile bir kısım faaliyetlerde potansiyel mükellefleri vergilendirme hedefleri taşımaktadır. v Tasarıya, peşin verginin kademeli olarak kaldırılmasını belirleyen yada bu konuda Bakanlar Kuruluna yetki veren bir düzenleme eklenmelidir. v Tasarıya, vergilerini düzenli ödeyenlere indirim yada Bakanlar Kuruluna indirim yetkisi veren bir düzenleme eklenmelidir. v 29 yaşın altındaki gençlerin ticari, zirai ve mesleki yaşama ilk girişlerinde 3 yıl süreyle sağlanan kısmi vergi indirimi avantajı tek kişilik şirket kuruluşunda sağlanmalı, gençlerin iş hayatına kurumsal bir yapıyla girişine destek olunmalıdır. v Tasarıya, kurumlar için olduğu gibi, gerçek kişilerin varlık satışları konusundaki kazanılmış haklarını koruyan bir geçici madde eklenmelidir.