6.5.2014 / Bülent Çakar
Yayımlanma Tarihi : 06.05.2014 YENİ TEBLİĞE GÖRE KDV İADE VE MAHSUBU YAPAN MÜKELLEFLERİN ÖZEL ESASLARA TABİ TUTULMA ŞARTLARI 26 Nisan tarihli Resmi Gazetede yayımlanan KDV Uygulama Tebliğinde, özellikle iade ve mahsup işlemleri ile ilgili önemli düzenlemeler yapılmıştır. Maliye Bakanı Tebliğ yayınlanmadan önce düzenlediği basın toplantısında bu düzenleme ile birlikte binlerce mükellefin kara listeden çıkarılacağını, özel esaslar uygulamasının mükellefler lehine yumuşatılacağını müjdelemiştir. Ancak özellikle vergi dairesi personeline sorumluluklar (idari ve mali) yükleyen bu tür düzenlemelerin uygulamasının bazen mükelleflerin beklediği kadar toleranslı gerçekleşmediği bir vakıadır. Tebliğin “E. Özel Esaslar” bölümünde düzenlenen hususlar KDV iade ve mahsubu yapan bütün mükellefleri ilgilendirmektedir. Yazımızda sıklıkla karşılaşılan SMİYB kullanma veya düzenleyen ve kullananlardan mal ve hizmet alma durumlarını irdeleyeceğiz. Tebliğde bu durumların dışında, sadece SMİYB düzenlemek amacıyla kurulan şirketler, SMİYB düzenleme konusunda haklarında rapor veya tespit bulunanlar, haklarında beyanname vermeme, defter ve belge ibraz etmeme ve adresinde bulunamama konusunda tespit bulunanlar, KDV yönünden ihtiyati tahakkuk veya ihtiyati haciz uygulanan mükellefler hakkında uygulanacak özel esaslar da açıklanmıştır. Öncelikle Tebliğin “Özel Esaslar” bölümünde açıklanan hususlar iade ve mahsup talebinde bulunan mükelleflerin bu taleplerinin hangi durumlarda ağırlaştırılmış koşullarda yapılacağı ile ilgilidir. Yani KDV tarhiyatını gerektiren bir durum var ise bu tarhiyatın yapılması ayrı bir konudur, özel esaslara tabi olma ayrı bir konudur. Ancak çoğu zaman birbirlerinin nedeni ve sonucu olarak ortaya çıkarlar. Haklarında Sahte Belge Kullanma Raporu Bulunan Mükellefler Sahte belgelerde yer alan KDV’nin indirim hesaplarına dâhil edilmek suretiyle kullanıldığını tespit eden rapor, sahte belge kullanma olumsuz raporu olarak değerlendirilir. Tebliğde getirilen yeni bir husus olarak, vergi incelemesine yetkili olanlar tarafından düzenlenen bu raporlarda ispatlayıcı bazı hususların yer alması gerektiği belirtilmiştir. Tarhiyat ve özel esaslara tabi olma Sahte belge kullanımına dayalı KDV indirimlerinin vergi inceleme raporu ile veya mükellefin düzeltme beyanları ile indirilecek KDV tutarlarından düşülmesi gerekmektedir. Bu koşulla mükellef özel esaslara tabi tutulmaz. İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi Haklarında sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanımına ilişkin olumsuz rapor bulunan mükelleflerin, raporun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış iade talepleri dâhil, bu tarihten sonraki iade talepleri; - Sahte belge kullanımında dört kat, - Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanımında ise üç kat, teminat karşılığında, teminat gösterilmemesi halinde münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir. Raporun intikal ettiği tarihten önceki dönemler için alınan teminatlar da dâhil olmak üzere iade için alınan tüm teminatlar vergi inceleme raporu ile çözülür. Genel esaslara dönüş Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma olumsuz raporuyla özel esaslara tabi tutulan mükellefler, aşağıda sayılan şartlardan birisinin gerçekleşmesi halinde genel esaslara dönerler: a) Haklarında sahte belge kullanılmasına yönelik olumsuz rapor bulunan mükelleflerin söz konusu belgeleri indirim hesaplarından çıkarmak suretiyle beyanlarını düzeltmeleri, b) Kullanma raporları üzerine yapılan tarhiyatın yargı kararıyla terkin edilmesi, c) Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma raporlarında tarhı öngörülen vergi ve buna ilişkin olarak hesaplanacak gecikme faizi ile kesilmesi istenen cezanın ödenmesi veya bunların tamamı için teminat gösterilmesi, ç) Özel esaslar kapsamına alınılan dönemi takip eden vergilendirme döneminden itibaren bu süre içerisinde başka bir olumsuzluk olmaması kaydıyla (süre dolmadan önce yazılan olumsuz raporlarda en son raporun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren), sahte belge kullanma fiilinde dört yıl, muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinde üç yıl geçmesi. Haklarında Sahte Belge Kullanma Tespiti Bulunan Mükellefler Sahte belge kullanma tespiti, sahte belgelerde yer alan KDV’nin indirim konusu yapıldığının tespit edilmesidir. Yapılan inceleme sırasında sahte belge kullanıldığı hususunda bir tespit yapılmış olması halinde, bu durumun inceleme elemanınca rapor düzenlenmeden önce mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine yazılı olarak bildirilmesi de tespit sayılmaktadır. Tarhiyat ve özel esaslara tabi olma Sahte belge kullanımına dayalı KDV indirimlerinin mükellefin düzeltme beyanları ile indirilecek KDV tutarlarından düşülmesi gerekmektedir. Bu koşulla mükellef özel esaslara tabi tutulmaz. İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi Haklarında sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma tespiti bulunan mükelleflerin iade talepleri, kendilerine yazılı olarak verilen 15 günlük süre içerisinde belgenin gerçekliğini ve doğruluğunu Tebliğde belirtilen açıklamalara göre ispat etmeleri kaydıyla genel esaslara göre yerine getirilir. Tebliğde ispat için kullanılabileceği belirtilen ödeme, nakliye gibi hususlara ilişkin belgelere itibar edilip edilmemesi hususu vergi dairelerinin takdirine bırakılmıştır. (Rapor düzenlenmesi durumunda takdir inceleme elemanına ait olacaktır.) Belgenin gerçekliğini ve doğruluğunu ispat etmemekle birlikte, söz konusu belgelerde yer alan KDV tutarlarını indirim ve iade hesabından çıkaran veya bu kısma sahte belge kullanma tespitlerinde üç kat, muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma tespitlerinde iki kat teminat gösteren mükelleflerin geri kalan iade talepleri genel esaslara göre sonuçlandırılır. Teminat gösterilmemesi veya bu alışlara isabet eden kısmın indirim ve iade talebinden çıkarılmaması durumunda ise, iade talepleri vergi inceleme raporuna göre yapılır. Genel Esaslara Dönüş Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma tespiti kapsamında özel esaslara tabi tutulan mükellefler, aşağıda sayılan şartlardan birisinin gerçekleşmesi halinde genel esaslara dönerler: a) Haklarında sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belgekullanıldığına yönelik olumsuz tespit bulunan mükelleflerin kendilerine verilen 15 günlük süre içinde söz konusu belgeleri indirim hesaplarından çıkarmak suretiyle beyanlarını düzeltmeleri veya kendilerine yazılı olarak verilen 15 günlük süre içerisinde işlemin gerçekliğini Tebliğdeki açıklamalara göre ispat etmeleri, b) Olumsuz tespitin ilişkin olduğu belgelere dayanılarak indirim ve iade konusu yapılan KDV tutarlarının sahte belge için üç katı, muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge için iki katı teminat gösterilmesi, c) İlgili dönem veya daha sonraki bir dönemle ilgili inceleme sonucunda düzenlenecek olumlu raporun vergi dairesi kayıtlarına intikal etmesi, ç) Tespitin veya tespite dayanılarak tesis edilen işlemlerin yargı kararıyla iptal edilmesi, d) Özel esaslar kapsamına alınılan dönemi takip eden vergilendirme döneminden itibaren bu süre içerisinde başka bir olumsuzluk olmaması kaydıyla (süre dolmadan önce yapılan tespitlerde en son tespit tarihinden itibaren), sahte belge kullanma tespitlerinde üç yıl, muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma tespitlerinde iki yıl geçmesi. Haklarında Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma Raporu Bulunan Mükellefler Bu raporlar muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge niteliği tespit edilen belgelerde yer alan KDV tutarlarının indirim konusu yapıldığını tespit eden, vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenmiş raporlardır. Tarhiyat ve özel esaslara tabi olma Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanımına dayalı KDV indirimlerinin vergi inceleme raporu ile veya mükellefin düzeltme beyanları ile indirilecek KDV tutarlarından düşülmesi gerekir Bu şartla mükellef özel esaslara tabi tutulmaz. İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi Haklarında sahte belge kullanma raporu bulunan mükellefler ile aynıdır. Genel esaslara dönüş Haklarında sahte belge kullanma raporu bulunan mükellefler ile aynıdır. Haklarında Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Kullanma Tespiti Bulunan Mükellefler Muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma tespiti, bir mükellefin muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullandığının diğer kişi, işletme veya kurumlar hakkında yapılmakta olan araştırma ve incelemeler sırasında yahut yetkili makamların (Maliye Bakanlığının ilgili birimleri dahil) yazıyla bildirmesi üzerine vergi dairesinin ıttılaına girmesidir. Tarhiyat ve özel esaslara tabi olma yönünden: Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanımına dayalı KDV indirimlerinin mükellefin düzeltme beyanları ile indirilecek KDV tutarlarından düşülmesi gerekmektedir. Bu koşulla mükellef özel esaslara tabi tutulmaz. İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi Haklarında sahte belge kullanma tespiti bulunan mükellefler ile aynıdır. Genel esaslara dönüş Haklarında sahte belge kullanma tespiti bulunan mükellefler ile aynıdır. Doğrudan Mal veya Hizmet Temin Ettikleri Mükellefler Hakkında Olumsuz Rapor veya Tespit Bulunanlar İade ve mahsup taleplerinde en sık karşılaşılan durum budur. Bu durumda mükelleflerin kendileri hakkında rapor veya tespit bulunmamakta, doğrudan mal ve hizmet aldığı firmalar hakkında rapor veya tespit bulunmaktadır. Bugüne kadar yapılan uygulamalarda, Vergi Dairesi mal veya hizmet alınan firmanın SMİYB düzenleyicisi olması durumunda, alınan mal veya hizmete ilişkin belgenin sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı olduğunu ispatlamaksızın; mal veya hizmet alınan firmanı n SMİYB kullanıcısı olması durumunda ise belgedeki KDV’nin müteselsil sorumluluk esaslarına göre ödenip ödenmediğini araştırmaksızın söz konusu KDV’nin yüklenilen hatta indirim KDV hesabından çıkarılmasını talep etmekteydi. Tebliğe göre bundan sonra bu durumlarda uygulama aşağıdaki gibi olacaktır: Tarhiyat ve özel esaslara tabi olma yönünden: