18.6.2007 / Bülent Çakar
Bilindiği üzere, 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği�nin �15.6.6.� bölümünde, kurumlar vergisi mükelleflerinin hesap dönemi kapanmadan, geçici vergi dönemleri itibarıyla doğan ticari kârları üzerinden avans kâr payı dağıtabilecekleri belirtilmiştir. Böylece şirket ortaklarının yıl içinde gelir ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla şirketten yüksek ücretler almak veya para kullanmak gibi ileride vergi riski yaratacak uygulamalar yerine vergisel açıdan daha avantajlı olan avans kar dağıtımını seçmeleri mümkün olacaktır. Ancak, avans kâr dağıtımına ilişkin, ne Türk Ticaret Kanunu�nda ne de Kurumlar Vergisi Kanunu�nda herhangi bir hükmün yer almaması duraksamalara yol açmaktadır. Avans Kar Payı dağıtımının Koşulları: Tebliğdeki avans kâr payı düzenlemesine göre: 1. Şirketlerin ana sözleşmelerinde avans kar payı dağıtımına ilişkin hüküm bulunmalıdır. O halde, avans kâr dağıtımı yapmak isteyen bir şirket öncelikle ana sözleşmesinde değişiklik yapmalıdır. 2. Şirket genel kurulunda ilgili yılda avans kâr dağıtımı yapılması yönünde yönetim kuruluna yetki verilmesi gerekir. 3. Dağıtılacak avans kâr payı, geçici vergi dönemlerine ilişkin ticari kârlardan, kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler, vergi ve mali karşılıklar ile varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını geçemeyecektir. Bir hesap dönemi içinde dağıtılabilecek toplam avans kâr payı da bir önceki yıla ait dönem kârının, kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler, vergi ve mali karşılıklar ile varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı düşüldükten sonra kalan kısmının yarısını geçemeyecektir. Bu nedenle bir önceki yıl zarar eden şirketler avans kar payı dağıtamayacaktır. 4. Dağıtılan avans kâr payları üzerinden % 15, stopaj yapılır. Dağıtılan Avansın Geri Çağırılması Avans kâr payı dağıtmış olan kurumların kurumlar vergisi beyannamesinde ya da yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin bitiminde; zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük olması halinde, dağıtımını yaptıkları kâr payının kazançla karşılanamayan kısmını izleyen hesap döneminde kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresinin sonuna kadar geriye çağırmaları gerekmektedir. Geri çağrılan avans kâr payları üzerinden şirket tarafından kesinti suretiyle ödenmiş olan vergiler, vergi daireleri tarafından bu işlemin yapıldığı vergilendirme döneminde mahsup veya iade edilecektir. Avans Kar Payı Dağıtımında Yaşanan Sorunlar Öncelikle konuyla ilgili hemen herkesin üzerinde birleştiği nokta Kurumlar Vergisi Tebliğinin, Türk Ticaret Kanunu�nda ve Kurumlar Vergisinde yer almayan bir konuyu hukuk sisteminde yetki aşımı anlamına gelebilecek bir tarzda düzenlemesidir. Yani kanunda olmayan bir konuda Tebliğle düzenleme yapılmıştır. Bu nedenle her ne kadar Tebliğde avans kâr payı dağıtımında örtülü kazanç dağıtımı hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiş ise de ortada örtülü kazanç hükümlerini düzenleyen bir kanun bulunmaktadır. Kaldı ki avans kar payı dağıtımı için ana sözleşme değişikliğine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı�na bağlı ticaret sicil memurluklarının izin vermesi gerekir. Bu nedenle mükelleflerin bu konuda acele etmemelerini, kanuni düzenlemeleri (yeni Türk Ticaret Kanunu gibi) beklemelerini öneriyorum.