16.7.2007 / Levent Etkesen
Gelir Vergisi Kanunu�nun Mükerrer 80/6 �inci maddesi gayrimenkullerde değer artış kazancını �İktisap şekli ne olursa (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70� inci maddenin (1), (2), (4), (7), numaralı bentlerinde yazılı mal (gerçek usulde vergiye tabi çiftçilerin zirai istihsalde kullandıkları gayrimenkuller dahil) ve hakların iktisap tarihinden başlayarak dört yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar (kooperatiflerin ortaklarına bu sıfatları dolayısıyla tahsis ettikleri gayrimenkulleri tahsis tarihinde ortak tarafından satın alınmış sayılır) � olarak belirlemiştir. 5615 sayılı Kanunun 5 inci maddesiyle anılan Kanunun mükerrer 80 inci maddesinin (6) numaralı bendinde yapılan değişiklikle, anılan bentte sayılan mal ve hakların elden çıkarılmasında değer artışı kazancı olarak değerlendirilecek süre, iktisap tarihinden itibaren, 4 yıldan 5 yıla çıkarılmıştır. Ancak, Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 71 inci maddeyle, 01/01/2007 tarihinden önce iktisap edilmiş olan anılan mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmesinde dört yıllık süre esas alınacaktır. Bu madde hükümlerince belirlenen mal ve haklar şunlardır:
Bu maddede geçen �elden çıkarma� deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade etmektedir. Yukarıda belirtilen gayrimenkullerin elden çıkarılmasından doğan kazançların değer artış kazancı olarak tanımlanması için, bu elden çıkarmanın bir bedel karşılığında yapılması, iktisap tarihinden itibaren beş yıl içersinde elden çıkarılması, elden çıkarılmasından doğan kazancın, elde edildiği yıl için belirlenen istisna tutarını (2006 yılı için 6.000,00 YTL) aşması gerekmektedir. Ayrıca değer artış kazancının tespitinde safi kazanç tutarının bulunması gerekmektedir. Safi kazanç tutarı, Gelir Vergisi Kanunu�nun Mükerrer 81 �inci maddesinde �Elden çıkarma karşılığında alınan para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından, elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedelleri ile elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının uhdesinde kalan giderlerin ve ödenen vergi ve harçların indirilmesi suretiyle bulunur.� denilmektedir ve aynı maddede �mal ve hakların elden çıkarılmasında iktisap bedeli, elden çıkarılan mal ve hakların elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Devlet İstatistik Enstitüsünce belirlenen TEFE artış (Üretici Fiyat Endeksi dikkate Alınacak) oranında artırılarak tespit edilir �denilmektedir. Bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının %10 veya üzerinde olması şarttır. Örnek: Bayan (x) Nisan/ 2003 �de 200.000,00 YTL�ye aldığı gayrimenkulü Haziran/2006 tarihinde 300.000,00 YTL�ye satmıştır. Bu satıştan dolayı Bay (x) elden çıkardığı gayrimenkulün maliyet bedelini tespit ederken iktisap edildiği ay dahil, elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere iktisap bedelini �Üfe� artışı oranında endekslemesi gerekmektedir. Mart/2003 �de Üfe:100,84 Mayıs/2006 da Üfe:131,30 �dur. Bu durumda gayrimenkulün endekslenmiş değeri (200.000,00 X 131,30/100,84=) 260.412,54 YTL�dir. İstisna öncesi değer artış kazancı ( 300.000,00 � 260.412,54=) 39.587,46 YTL�dir. İstisna sonrası değer artış kazancı (39.587,46 � 6.000,00 =) 33.587,46 YTL�dir. Vergilendirilmeyecek Değer Artış Kazançları ise aşağıdaki gibidir: