3.9.2007 / Halil Ergün
Yayımlanma Tarihi : 03.09.2007 Finansal kiralama (leasing) ülkemizde 28.06.1985 yılında 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu ile hukuki yapıya kavuşturulmuştur. Bu kanunun yürürlüğünden 01.07.2003 tarihine kadar vergi kanunlarında finansal kiralama işlemlerine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktaydı. 4842 sayılı kanun ile Vergi Usul Kanunu'na eklenen mükerrer 290. Maddesinin yürürlük tarihi olan 01.07.2003 tarihinden önce yapılan sözleşmeler nedeniyle düzenlenen faturalarda yer alan kira bedeli, faiz ve kur farkları gider olarak dikkate alınmaktaydı. Vergi Usul Kanunu�nun 290/2 Maddesinde 01.07.2003 tarihinden geçerli olmak üzere yapılan düzenleme ile kiralamaya konu iktisadi kıymetin kiracı tarafından aktifleştirileceği ve bu Kanunun mükerrer 298 inci maddesi ve üçüncü kitabının üçüncü kısmının birinci bölümünde kiralama konusu iktisadi kıymet için belirlenmiş esaslar çerçevesinde yeniden değerlemeye ve amortismana tabi tutulacağı hüküm altına alınmıştır. Yine Vergi Usul Kanunu�nun mükerrer 290/3. maddesinde finansal kiralama aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır: �Finansal Kiralama, kira süresi sonunda mülkiyet hakkının kiracıya devredilip devredilmediğine bakılmaksızın, bir iktisadi kıymetin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan tüm riskler ile yararların kiracıya bırakılması sonucunu doğuran kiralamalardır.� Ayrıca aşağıda yer alan şartların her hangi birini içeren kiralama sözleşmeleri de, finansal kiralama işlemi olarak kabul edilecektir (VUK Mükerrer madde 290/3). Kiralama işleminde; 1. İktisadi kıymetin mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi, 2. Kiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması, 3. Kiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün % 80� inden daha büyük bir bölümü kapsaması, 4. Sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının iktisadi kıymetin rayiç bedelinin % 90� ından daha büyük bir değer oluşturması. Finansal Kiralama uygulamasına yönelik muhasebe kayıtlarını bir örnekle incelemek gerekirse: Örnek: Kiralama sözleşmesi tutarı : 8.430,00 YTL Malın alış bedeli : 8.430,00 YTL Satın alma tarihi : 02.07.2003 Amortisman süresi : 5 yıl KDV Oranı : % 1
Kiracı Tarafından Yapılacak Kayıtlar ---------------------------------- 2.7.2003 (Sözleşme Kaydı) --------------------------------- 267 Maddi Olm. Duran Var. (Finansal Kiralama) 8.430,00 302 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyeti 424,99 402 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyeti 474,72 301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar 4.215,85 401 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar 5.113,85 -----------------------------------------------/----------------------------------------------------- -------------------------------- 2.7.2003 (Fatura Kaydı ) -------------------------------------- 301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar 3.756,44 267 Maddi Olm. Duran Var. (Finansal Kiralama)* 350,50 191 İndirilecek KDV 37,56 302 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyeti 350,50 102 Bankalar 3.794,00 -----------------------------------------------/---------------------------------------------------- * Kiralamaya konu duran varlığın alındığı hesap döneminin sonuna kadar oluşan kur farkı ve faizin duran varlığın maliyetine eklenmesi zorunludur. Sonraki dönemlerde oluşan kur farkı ve faizin maliyete eklenmesi veya gider yazılması ihtiyaridir. --------------------------------------- 31.12.2003 ----------------------------------------------- 770 Maddi Olmayan Duran Varlık Amortisman Gideri 1.771,00 268 Birikmiş Amortisman 1.771,00 ------------------------------------------------/----------------------------------------------------- Kiralayan Tarafından Yapılacak Kayıtlar ----------------------------- 2.7.2003 (Sabit Kıymet İktisabı) ---------------------------------- 256 Finansal Kiralama Konusu İktisadi Kıymet 8.430,00 191 İndirilecek KDV 84,30 102 Bankalar 8.514,30 ----------------------------------------------/----------------------------------------------------------- ---------------------------------- 2.7.2003 (Sözleşme Kaydı) ------------------------------------- 120 Finansal Kiralama Alacakları 9.329,69 124 Kazanılmamış Finansal Faiz Gelirleri 424,99 224 Kazanılmamış Finansal Faiz Gelirleri 474,72 256 Finansal Kiralama Konusu İktisadi Kıymet 8.429,99 ---------------------------------------------/------------------------------------------------------------ -------------------------------- 2.7.2003 (Fatura Kaydı ) ------------------------------------------- 124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Gelirleri 350,50 102 Bankalar 3.794,00 120 Finansal Kiralama Alacakları 3.756,44 642 Faiz Gelirleri 350,50 391 Hesaplanan KDV 37,56 ---------------------------------------------/-------------------------------------------------------------